PODZIAŁ MAJĄTKU W TRAKCIE ROZWODU
Praktyka Sądu Okręgowego w Szczecinie
W mojej pracy codzienność stanowią porady prawne udzielane osobom, które planują rozwód, jak również reprezentowanie klientów przed Sądem Okręgowym w Szczecinie na rozprawach rozwodowych. Bardzo często pytany jestem o możliwość podziału majątku w trakcie rozwodu. Jak tę kwestię regulują przepisy? Zgodnie z art. 30 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego sąd może w wyroku rozwodowym, na wniosek jednego z małżonków podzielić majątek wspólny, jeżeli nie spowoduje to nadmiernej zwłoki w postępowaniu. Regulacja nie budzi większych wątpliwości interpretacyjnych, ale praktyka bywa zadziwiająco odmienna. Nigdy jeszcze nie spotkałem się, aby Sąd Okręgowy w Szczecinie w trakcie rozwodu zezwolił na jednoczesny podział majątku. Po części to chęć ograniczenia pracy sędziego, a po drugie najczęściej sprawy majątkowe wymagają zgromadzenia dodatkowych dokumentów, czynienia ustaleń między stronami, co powoduje przedłużenie postępowania.
Plusy wspólności majątkowej
Czy taka sytuacja jest korzystna dla małżonków? Zazwyczaj małżonkowie mają wspólność ustawową, czyli zarówno przed jak i po zawarciu małżeństwa nie decydują się na zawarcie umowy majątkowej – np. o rozdzielności majątkowej. Sytuacja separacji faktycznej w trakcie rozwodu korzystna jest z reguły dla małżonka, który jest słabszy finansowo. Mam tu na myśli małżonka, który osiąga mniejszy dochód, czy też nie pracuje zawodowo albo posiada zaciągnięte przed małżeństwem zobowiązania. Ustawodawca wychodzi z założenia, że niezależnie od więzi emocjonalnej między małżonkami, przy obowiązywaniu ustroju wspólności majątkowej małżeńskiej, wynagrodzenie, czy inne nabywane przez nich składniki majątkowe stanowią majątek wspólny. I to nawet w sytuacjach – nierzadko zdarzających w praktyce – gdy małżonkowie nie mają dostępu do rachunku bankowego żony/męża, czy nawet nie mają orientacji w wysokości ich zarobków. Słabsza ekonomicznie strona zyskuje na trwaniu we wspólności majątkowej małżeńskiej, ponieważ z chwilą jej ustania będzie należeć się jej co do zasady połowa majątku.
Zbyt długie trwanie we wspólności
Brak możliwości podziału majątku w trakcie rozwodu jest problematyczny zwłaszcza dla tych małżonków, którzy zaciągnęli w trakcie trwania małżeństwa kredyt hipoteczny. Jeżeli ten z małżonków, który generuje większy dochód zwykle zajmował się spłacaniem rat, w trakcie rozwodu nadal najczęściej opłaca zobowiązanie kredytowe. Zwykle w takich sytuacjach zdziwienie małżonków budzi fakt, że nie ma prawnej regulacji, która działałaby z automatu i mogła zobowiązać drugą stronę do partycypacji w spłatach wspólnych zobowiązań. Zwłaszcza jeżeli wina za rozpad pożycia obciąża stronę, która decyduje się na rozwód i unika brania odpowiedzialności za wspólne długi. Musimy zdać sobie sprawę z faktu, iż w trakcie rozwodu małżonkowie nadal w świetle prawa tworzą rodzinę i trudno oczekiwać, że prawo w cudowny sposób zmieni model finansowy w małżeństwie, jaki funkcjonował od wielu lat. Czy zawsze małżonek pozostaje w opisanym stanie faktycznym bez szansy na zmianę sytuacji finansowej?
Rozdzielność majątkowa małżeńska – droga do podziału
Z pomocą przychodzi instytucja rozdzielności majątkowej. Nawet jeżeli twój współmałżonek nie zgadza się na wprowadzenie rozdzielności majątkowej u notariusza, możesz na drodze sądowej domagać się ustanowienia rozdzielności majątkowej na drodze sądowej. Przesłanki oraz tryb ustanowienia rozdzielności majątkowej opisaliśmy we wcześniejszym wpisie; https://kancelariawszczecinie.pl/rozdzielnosc-majatkowa/. Plusy rozdzielności? Po pierwsze małżonkowie zaczynają pracować na swój odrębny majątek. Nabywając dobra stają się ich wyłącznymi właścicielami. Spłacając wspólne zobowiązania kredytowe mają możliwość ubiegania się o zwrot połowy każdej opłaconej raty. Jednak przede wszystkim rozdzielność majątkowa otwiera drogę do podziału majątku w trakcie rozwodu.